ازدواج در پرتو کلام معصومان (ع)
ازدواج در پرتو کلام معصومان (ع)
ازدواج در پرتو کلام معصومان (ع)
نويسنده: محمدرضا سالاري فر
الف ) ازدواج
اکنون به بررسي آثار ازدواج، تأثير آن را بر رشد و کمال انساني بررسي مي کنيم.
ب) آثار ازدواج
همان گونه که اشاره شد، نياز دلبستگي و انس، در طبيعت انساني وجود دارد و همين نياز، عاملي براي آفرينش انساني به نام حوا در کنار حضرت آدم بود. (5) اين نياز، در کودکي به سبب رابطه مناسب پدر و مادر تأمين مي شود. در جواني و بزرگسالي، به سبب تفاوت سن و سطح درک و تجربه والدين و فرزندان، آنان به دنبال رابطه با افراد جديد مي روند که با انس با آن ها و دريافتن شباهت هاي جسماني و رواني خود با آن ها ، ابزاري براي تعامل هاي عاطفي خويش بيابند. آنان در کنار شباهت ها، به دنبال تفاوت هايي نيز هستند؛ تفاوت هايي که به ساختار رواني و جسماني آنان باز مي گردد؛ به همين سبب با جنس مخالف انس مي يابد. در پرتو ازدواج، اين انس و دلبستگي بستر مناسبي براي ارضا پيدا مي کنند. تعبير «مودت» و «رحمت»(6) و لباس بودن زن و شوهر براي يکديگر (7) در قرآن، ارضاي نياز به دلبستگي را در پرتو ازدواج نشان مي دهد. دوري از ازدواج، زن و مرد را دچار نوعي احساس ناامني، اضطراب و تنهايي مي کند. سکون و آرامش زن و مرد فقط در پرتو ازدواج فراهم مي شود. (8)
رشد اخلاقي و کسب فضايل، نياز ديگري است که در روان شناسي گاه از آن به عزت نفس تعبير مي شود. عزت نفس، به ميزان ارزش مثبتي باز مي گردد که هر فرد براي خود قائل است. هر چه فضائل، ويژگي ها و رفتارهاي فرد، از نظر خود مثبت باشد، از عزت نفس بالاتري برخوردار است. ازدواج - با حفظ عفت فرد و صيانت او از رفتارهاي جنسي ناهنجار که در همه جوامع، ارزش فردي و عزت نفس فرد را تضعيف مي کند- به رشد اخلاقي کمک مي کند. يکي از مهم ترين مراحل رشد انسان، خروج از دايره خودخواهي و در نظر گرفتن ديگران و نگاه به امور از منظر ديگران است. در متون اخلاقي اين است که آنچه براي خود مي پسندي ، براي ديگران هم بپسند و آنچه براي خود نامطلوب مي شماري، براي ديگران هم نامطلوب بشمار. (9) عمل به اين توصيه، با خروج از خودخواهي مقدور است.
ازدواج، زمينه اي است که فرد با دلبستگي به همسر و سپس فرزندان، تا حدي از خودخواهي خارج مي شود. پيش از ازدواج، تنها يک «من» شکسته مي شود و موجودي ديگر در کنار اين «من» قرار مي گيرد و براي «او» معنا مي يابد، کار مي کند، زحمت مي کشد، نه براي «من» بلکه براي «او»، ازدواج است. (10) ايثار، يکي از فضائل مهم اخلاقي است. سوره انسان اوج اين فضيلت را در خانواده اميرالمؤمنين، حضرت زهرا و حسنين - عليهم السلام - پرده بر مي دارد. (11) زمينه ايثار، در زندگي اجتماعي کمتر پديد مي آيد. ازدواج، مدرسه اي است که فرد- دست کم- براي همسر و فرزندان از خود گذشتگي دارد و البته اين درجه پاييني از ايثار است که در نوع خود، کمال و رشد اخلاقي محسوب مي شود.
ج) دينداري
رواياتي که عبادت و فضيلت متأهلان را چند برابر بي همسرها اعلام مي کند، (13) شاهدي بر اين واقعيت است. اين جا است که مي توان راز اين سخن امام صادق عليه السلام را تا حدي دريافت. زني به آن حضرت گفت: «من زني متبتله [زاهد و منقطع الي الله] هستم». فرمود: «تبتل، نزد تو چيست؟» گفت: «ازدواج نمي کنم». امام فرمود: «چرا؟» پاسخ داد: «از اين راه به دنبال کسب فضيلت هستم». امام فرمود: «باز گرد؛ اگر اين کار [= ترک ازدواج] فضيلتي بود، همانا فاطمه سلام الله عليها از تو سزاوارتر به اين عمل بود؛ چرا که هيچ کس ، در فضيلت از او سبقت نخواهد گرفت».(14)
در مجموع، ازدواج زمينه اي مناسب براي رشد انسان در ابعاد مختلف است.
پي نوشت :
1. الفقيه، ج 2، ص 121 «افتحب ان تکون معک تؤنسک و تحدثک ...».
2. فروغ کافي، ج 2، ص 2.
3. وسايل الشيعه، ج 14، ص 3.
4. انگيزش و شخصيت، ص 70-90.
5. الفقيه، ج 2، ص 121. «أفتحب أن تکون معک تؤنسک و تحدثک ...».
6. روم، آيه 12: «و جعل بينکم موده و رحمه».
7. بقره، آيه 187: «هن لباس لکم و أنتم لباس لهن.»
8. روم، آيه 12: «و من آياته ان خلق لکم من انفسکم أزواجا لتسکنوا اليها...» و اعراف ، آيه ي 189 .
9. نهج البلاغه، نامه 31، بند 55: «فأحبب لغيرک ما تحب لنفسک و أکره له ما تکره لها».
10. تعليم و تربيت در اسلام، ص 166-267.
11. انسان، آيه 4-22.
12. روم ، آيه 30: «فاقم وجهک للدين حنيفا...»
13. وسايل الشيعه، ج 14، روايات باب 2 از ابواب مقدمات نکاح.
14. فروع کافي، ج 2، ص 61.
/س
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}